Các bạn khi đi xin việc ở Nhật thường có xu hướng chọn việc nhân viên chính thức (正社員) và tránh làm haken (派遣). Tuy nhiên có phải chỉ có 2 loại hình lao động này hay không? Có phải đã là nhân viên chính thức thì sẽ không phải là haken và ngược lại hay không?
Về cơ bản, có một số HÌNH THỨC LAO ĐỘNG dành cho người đi làm fulltime như sau:
1.Nhân viên chính thức (正社員): là nhân viên ký hợp đồng không thời hạn với công ty tuyển. Đây là hình thức lao động được coi là ổn định nhất, vì ngoài việc không còn nỗi lo bị thôi việc (trừ một số trường hợp thực sự đặc biệt) thì các chế độ như tăng lương, thưởng và cơ hội để thăng tiến trong công việc cũng được đảm bảo nhất.
2. Nhân viên hợp đồng (契約社員): là nhân viên ký hợp đồng có thời hạn với công ty tuyển. Về nguyên tắc, thời hạn hợp đồng thông thường không vượt quá 3 năm. Sau khi kết thúc thời hạn hợp đồng, tùy vào đồng thuận giữa 2 bên mà có thể gia hạn tiếp hợp đồng. Nhân viên hợp đồng cũng được hưởng đầy đủ chế độ về lương và bảo hiểm theo Luật lao động. Tuy nhiên, ngoài việc thời gian hợp đồng là hữu hạn (có khả năng sẽ không được gia hạn) thì với nhiều công ty ở Nhật, nhân viên hợp đồng vẫn bị hạn chế về thưởng, tăng lương cũng như nhiều cơ hội thăng tiến khác so với nhân viên chính thức. Nhiều công ty có chế độ đưa nhân viên hợp đồng lên thành nhân viên chính thức (正社員登用) sau 1 thời gian làm việc nhất định.
***Đối với người nước ngoài, thời hạn hợp đồng 1 năm trở lên là mức an toàn để xin visa lao động. Thời hạn hợp đồng dưới 1 năm (ví dụ 6 tháng) thì khả năng xin visa thấp đi, nhưng không phải 0, tùy thuộc vào nhiều yếu tố.
3. Nhân viên haken (派遣社員): Từ “haken” đã trở nên quen thuộc và được dùng phổ biến trong cộng đồng những người làm việc và học tập tại Nhật. Khái niệm “phái cử” trong tiếng Việt có thể gây ra nhiều hiểu lầm, vì vậy nói nôm na, đây là hình thức cho thuê nhân lực. Người lao động ký hợp đồng và nhận lương từ công ty tuyển, nhưng được cử đi làm việc và nhận chỉ thị công việc từ một công ty khác. Lương của nhân viên haken thường được tính theo giờ, các chế độ bảo hiểm, lương hưu được hưởng thông thường theo Luật.
***Trong haken cũng có rất nhiều hình thức, trong đó người nước ngoài có thể xin được visa lao động để làm haken nếu hợp đồng với công ty haken khoảng từ 1 năm trở lên.
Về cơ bản, người nước ngoài đi làm có thể áp dụng các hình thức lao động như ở trên. Tuy nhiên, trên thực tế có những trường hợp không thực sự rạch ròi thuộc về 1 trong 3 hình thức này:
- Nhân viên chính thức hoặc nhân viên hợp đồng nhưng vẫn có thể được haken đến công ty khách hàng làm việc. Có một số công ty tuyển nhân viên chính thức hoặc nhân viên hợp đồng và trong nội dung hoạt động của công ty có cả 2 mảng, mảng làm việc tại công ty mình và mảng làm việc tại công ty khách hàng, như vậy nhân viên của họ vẫn có khả năng sẽ trở thành nhân viên haken. Nhưng trong trường hợp này, người nhân viên vẫn hưởng đầy đủ đãi ngộ (theo như quy định trong hợp đồng lao động khi tuyển)
- Nhân viên haken nhưng hợp đồng vô thời hạn (無期雇用派遣社員). Trường hợp này công ty haken tuyển nhân viên với hợp đồng không có thời hạn, tức là dù hợp đồng cho thuê nhân lực giữa 2 công ty có kết thúc thì người nhân viên vẫn tiếp tục là nhân viên của công ty haken. Điều này giúp cho nhân viên có thể yên tâm rằng mình không bị kết thúc hợp đồng theo tình hình công việc ở công ty khách hàng.
- Nhân viên haken theo dạng tiềm năng trở thành nhân viên được tuyển trực tiếp (紹介予定派遣). Nhân viên bắt đầu làm việc tại công ty khách hàng với tư cách là nhân viên haken và hưởng chế độ như haken bình thường, nhưng sau 1 khoảng thời gian nhất định (tối đa 6 tháng) nếu có đồng thuận giữa 2 bên, người nhân viên đó sẽ được tuyển trực tiếp để trở thành nhân viên của công ty khách hàng, Khi đó công ty haken sẽ chỉ còn đóng vai trò là công ty giới thiệu người nhân viên này.
Dù là làm việc theo hình thức nào thì cũng sẽ có thêm những giới hạn đặc biệt để người nước ngoài có thể xin được visa, đặc biệt là haken vì hình thức này xuất hiện thêm 1 yếu tố là công ty nơi các bạn được cử đi làm việc. Vì vậy việc mỗi người cần làm là xác nhận với công ty tuyển đầy đủ nội dung về công việc, loại hình làm việc và các đãi ngộ khác trong quá trình làm việc nhé!
— ATTO —
